ސްޕަމެޓިކް ކޯޑު

ސްޕަމެޓިކް ކޯޑު

ސްޕަމެޓިކް ކޯޑު(spermatic cord) އަކީ ފިރިހެނާގެ އޮށަށް އައިސް، ގޮސްވާ ތަފާތު ލޭހޮޅިތަކާއި، ފަތިނާރުތަކާއި، ޑަކްޓްތައް ހިމެނޭ މަގެކެވެ. ސްޕަމެޓިކް ކޯޑުގެ ވަށައިގެން ފޭޝިއާ އިން ނިވާކުރެވިފައިވުމުން ސްޕަމެޓިކް ކޯޑް ސިފަކުރެވެނީ ކޯޑެއް ފަދަ އެއްޗެއްގެ ގޮތުގައެވެ.

ސްޕަމެޓިކް ކޯޑަކީ ބަނޑުގެ ތިރިން ފެށިގެން އުރަވަޅި އަށް ފައިބައިފައިވާ ނަސްލު އުފައްދާ ނިޒާމްގެ ބައިތައް ހިމެނޭ ކޯޓެއް ފަދަ އެއްޗެކެވެ. ސްޕަމެޓިކް ކޯޑްގެ ތެރެއިން ތިރިއަށް އުރަވަޅިއާއި ދިމާލަށް ގޮސްފައިވާ ބައިތަކުގެ ތެރޭގައި ތަފާތު ނާރުތައް، ލޭހޮޅިތައް، ލިމްފް ހޮޅިތައް، އަދި މަނި ހޮޅި ހިމެނެއެވެ. އޮށް، މަނިގުދަން، އަދި މަނިހޮޅި އަށް ލޭފޯރުކޮށްދޭ ލޭހޮޅިތަކާއި، ސިގުނަލް އުފުލައިދޭ ފަތިނާރުތައް އައިސް، ގޮސްވަނީ ސްޕަމެޓިކް ކޯޑުގެ ތެރެއިންނެވެ.

އުފެދި ތިރިއަށް އައިސްފައިވާގޮތް

ސްޕަމެޓިކް ކޯޑަކީ ނިސްބަތުން ކުރު އެއްޗެކެވެ. ސްޕަމެޓިކް ކޯޑު ފެށިގެން އަންނަނީ ދަށްބަނޑުންނެވެ. އަދި ނިމެނީ އުރަވަޅީގެ ތެރެއަށެވެ. ސްޕަމެޓިކް ކޯޑު ފެށިފައި އިންނަނީ ދަށްބަނޑު ދެފަރާތުގައިވާ އިންގުއައިނަލް ކެނަލް(inguinal canal)ގެ ހުޅުވުމާއި ހިސާބުންނެވެ. މިހުޅުވުމަށް ކިޔަނީ "ޑީޕް އިންގުއައިނަލް ރިންގ"(deep inguinal ring) އެވެ. މިހުޅުވުން އިންނަނީ އިންފީރިއަރ އެޕިގެސްޓްރިކް ލޭހޮޅިތަކުގެ އެއް އަރިމައްޗަކަށް ވާގޮތަށެވެ.

ސްޕަމެޓިކް ކޯޑު އިންގުއައިނަލް ކެނަލްގެ ތެރެއިން ގޮސް އުރަވަޅިއަށް ވަންނަނީ "ސްޕަފިޝަލް އިންގުއައިނަލް ރިންގ"(superficial inguinal ring) ހުރަސްކޮށެވެ. އުރަވަޅީގެ ތެރޭގައި ތިރިއަށް ގޮސް މިކޯޑު ނިމެނީ އުރަވަޅީގެ ތެރޭގައި އޮންނަ އޮށުގެ ފުރަގަހު ބޯޑަ(posterior border)ރަށެވެ. އެހިސާބުން އުރަވަޅި އާއި އޮށުގައި ހިމެނޭ ތަންތަނަށް ސްޕަމެޓިކް ކޯޑުގައި ހިމެނޭ ލޭހޮޅިތަކާއި، ފަތިނާރުތަކުން ސަޕްލައިކޮށްދެއެވެ.

ސްޕަމެޓިކް ކޯޑު ނިވާކުރެވިފައިވާ ފޭޝިއާ ތައް

ސްޕަމެޓިކް ކޯޑް އުފެދިފައިވާ ގޮތުން އޭގެ ބޭރުން 3 ފަށަލަ ލެވިފައިވެއެވެ. ސްޕަމެޓިކް ކޯޑުގެ ތެރޭގައިވާ ބައިތައް ހިފަހައްޓައިދީ ހައްޔަރުކޮށްދެނީ މައިގަނޑު ގޮތެއްގައި ތަފާތު 3 ފޭޝިއާ އެއް ގުޅި ލާމެހިގެންނެވެ. މިފޭޝިއާ ތަކަކީ އުފެދުމުގައި ބަނޑުގެ ކުރިމަތީ ފަރާތުން ނިކުމެގެން އައިސްފައިވާ ފޭޝިއާ ތަކެކެވެ.  

އެކްސްޓާރނަލް ސްޕަމެޓިކް ފޭޝިއާ (external spermatic fascia): މިއީ ބަނޑުގެ ކުރިމަތީ ފަރާތުން އައިސްފައިވާ ޑީޕް ސަބްކިޔުޓެނިއަސް ފޭޝިއާ(deep subcutaneous fascia) ނުވަތަ ފޭޝިއާ އިނޮމިނޭޓާ(fascia innominate) އިން އުފެދިގެން އައިސްފައިވާ ފޭޝިއާ އެކެވެ.

ކްރިމެސްޓެރިކް މަސްކޮޅު އަދި ފޭޝިއާ (Cremasteric muscle and fascia): މިއީ އިންޓާރނަލް އޮބްލިކިޔޫ މަސްކޮޅު އަދި އެމަސްކޮޅު ނިވައިކޮށްދޭ ފޭޝިއާ އިން އުފެދިގެން އައިސްފައިވާ ބައިތަކެކެވެ.

އިންޓާރނަލް ސްޕަމެޓީކް ފޭޝިއާ (internal spermatic fascia): މިއީ ޓްރާންސްވަރސަލިސް ފޭޝިއާ އިން އުފެދިގެން އައިސްފައިވާ ފޭޝިއާ އެވެ.

ބަޔާންކުރެވުނު 3 ފަށަލައިގެ މަތިން އެ 3 ފަށަލަ ނިވާކުރެވިފައިވަނީ އުރަވަޅީގެ ހަމުގެ ދަށުން ސީދާ އިންނަ ފަށަލައެއް ކަމުގައިވާ ޝްޕަފިޝަލް ފޭޝިއާ(superficial fascia)  އިންނެވެ.

ހިމެނޭ ބައިތައް

ސްޕަމެޓިކް ކޯޑު އަކީ މުހިއްމު ބައިތަކެއް އޭގެތެރެއިން އޮށަށް އައިސް ގޮސްވާ ތަނެކެވެ. ސްޕަމެޓިކް ކޯޑުގައި ހިމެނޭ މުހިއްމު ބައިތައް ތިރީގައި މިވަނީ އެވެ.

ލޭހޮޅިތައް

ޓެސްޓިކިޔުލަރ އާޓަރީ (testicular artery): މިއީ ރީނަލް އާޓަރީ ތަކުގެ ތިރިން އެއޯޓާ އިން ނިކުމެފައިވާ ގޮތްޕެކެވެ.

ކްރިމެސްޓެރިކް އާޓަރީ އަދި ވެއިން (cremasteric artery and veins): މިއީ ކްރިމަސްޓެރިކް މަސްކޮޅު އަދި ފޭޝިއާ އަށް ލޭގެނެސް، ގެންގޮސްދޭ ލޭހޮޅިތަކެވެ. ކްރިމެސްޓެރިކް އާޓަރީ އަކީ އިންފީރިއާ އެޕިގެސްޓްރިކް އާޓަރީގެ ގޮތްޕެކެވެ.

އާޓަރީ ޓު ދަ ވޭސް ޑިފަރަންސް (artery to the vas deferens): މިއީ އިންޓާރނަލް އިލިއެކް އާޓަރީ އިން ނިކުމެފައިވާ އިންފީރިއަރ ވެސައިކަލް އާޓަރީގެ ގޮތްޕެކެވެ. މިއީ މަނިހޮޅި އަށް ސާފުލޭ ފޮނުވައިދޭ ލޭހޮޅި އެވެ.

ޓެސްޓިކިޔުލަރ ވެއިންތަކުގެ ޕެމްޕިނިފޯރމް ޕްލެކްސަސް (pampiniform plexus of testicular veins): މިއީ ނުސާފުލޭ އޮށުން، ޓެސްޓިކިޔުލަރ ވެއިން އަށް އުފުލައިދޭ ލޭހޮޅި ތަކެވެ.

ފަތިނާރުތައް

ޖެނިޓޯފެމޯރަލް ނާރވް ޖެނިޓަލް ގޮފި (genital branch of genitofemoral nerve): މިއީ ކްރިމެސްޓެރިކް މަސްކޮޅަށް ސިގުނަލް ފޮނުވައިދޭ ފަތިނާރެކެވެ.

އިލިއޯއިންގުއައިނަލް ނާރވް (ilioinguinal nerve): މިއީ އުކުޅުވަޅާއި، އުރަވަޅި އަށް ސަޕްލައިކޮށްދޭ ފަތިނާރެކެވެ.

އުޓޮނޮމިކް ފަތިނާރުތައް (autonomic nerves): މިއީ އޮށަށް އިހުސާސް އުފުލައިދޭ ފަތިނާރު ތަކެވެ.

އެހެނިހެން ބައިތައް

މަނިހޮޅި (vas deferens): މިއީ މަނިގުދަނުން ފެށިގެން އިޖެކްކިޔުލޭޓަރީ ޑަކްޓް ގެ ނިމޭ ހިސާބުގައިވާ އެމްޕިޔުލާ އާއި ހަމައަށް މަނި އުފުލައިދޭ ހޮޅި އެކެވެ. މަނިބޭރުވަންދެން، ތައްޔާރުވެފައި ހުންނަނީ މި އެމްޕިޔުލާ ގައެވެ.

ލިމްފް ހޮޅިތައް (lymph vessels): މިހޮޅިތަކުން ލިމްފް ހުސްވަނީ ލަމްބަރ ރީޖަން ގައި ހުންނަ ޕެރައެއޯޓިކް ލިމްފް ގޮށް ތަކަށެވެ.

 

ޕެމްޕިނިފޯރމް ޕްލެކްސަސް

ޕެމްޕިނިފޯރމް ޕްލެކްސަސް(pampiniform plexus)  އަކީ ނުސާފުލޭ އުފުލައިދޭ ލޭހޮޅިތަކުގެ ވިއުގައެވެ. މިއީ އޮށުން ނުސާފުލޭ އުފުލައިދިނުމުގައި ޒިންމާވާ ވިއުގައެވެ. މިއީ އޭގެ ޒާތުގައި ޓެސްޓިކިޔުލަރ އާޓަރީގެ ވަށާލާފައިވާ ވިއުގައެވެ. އޮށް އޭގެ ވަޒީފާ އެންމެ ފުރިހަމަ ގޮތުގައި އަދާކުރަނީ އޮށުގެ ފިނިހޫނުމިން ހަށިގަނޑުގެ އާންމު ފިނިހޫނުމިނަށްވުރެ ދަށުގައި ނުވަތަ ފިނިކަމުގައި ހުރިނަމަ އެވެ. ޕެމްޕިނިފޯރމް ޕްލެކްސަސް އަކީ ހީޓް އެކްސްޗޭންޖަރ(heat exchanger) އެއްގެ ގޮތުގައި މަސައްކަތްކުރާ އެއްޗެކެވެ. އެގޮތުން އޮށަށް ސާފުލޭ ފޯރުމުގެ ކުރިން އެފިނިކޮށް ނުވަތަ ކޫލް ކޮށްލައެވެ. ޕެމްޕިނިފޯރމް އިންގްއައިނަލް ކެނަލްގެ ތެރެއިން ދަތުރުކުރަމުން ގޮސް އެންމެ ޓެސްޓިކިޔުލަރ ވެއިން އަކަށް ބަދަލުވެގެން ދެއެވެ.

ކަނާތް ފަރާތުގެ ޓެސްޓިކިޔުލަރ ވެއިން(right testicular vein)  އިން ނުސާފުލޭ ދައުރުވެ ހުސްވަނީ އިންފީރިއާ ވީނާ ކޭވާ(IVC) އަށެވެ. އަދި ވާތް ފަރާތުގެ ޓެސްޓިކިޔުލަރ ވެއިން(left testicular vein) ނުސާފުލޭ ދައުރުވެ ހުސްވަނީ ވާތް ފަރާތުގެ ރީނަލް ވެއިން(left renal vein) އަށެވެ.

ނޯޓް : މިއީ މަޢުލޫމާތު ފެތުރުމުގެ ނިޔަތުގައި ލިޔެފައިވާ ލިޔުމެކެވެ.

ހަވާލާ

https://teachmeanatomy.info/pelvis/the-male-reproductive-system/spermatic-cord/

https://www.sciencedirect.com/topics/medicine-and-dentistry/spermatic-cord